Als postcommandant van de brandweer in Nederweert weet Henk Stals als geen ander hoe je in geval van nood de kalmte en het overzicht bewaart. Maar op de avond van 15 juli 2017 golden er andere wetten. Ineens kwam het vuur emotioneel wel heel dichtbij.

Een stralende zomerdag nadert z’n einde. Pluimveehouder Henk en zijn broer Marc staan op de buurtbarbecue van Merenveld. “De eerste lappen vlees liggen te garen als ik op mijn gsm een brandmelding krijg. Het alarm komt uit mijn leghennenstal aan de Eindhovensebaan.”

Henk Stals Boeren van Nederweert

Dubbele emoties

Henk springt onmiddellijk in de auto en alarmeert zijn brandweercollega’s. Enkele minuten later voltrekt zich voor zijn ogen een bizar scenario. De postcommandant staat naar zijn eigen brand te kijken. De rookpluimen komen uit het dak als hij zijn collega’s en vrienden met gevaar voor eigen leven de bloedhete stal ziet binnengaan. Het is voor Henk op dat moment nauwelijks te bevatten. Zijn gedachten schieten alle kanten op. Wat staat mijn maten te wachten? Gaan mijn dieren het redden? En hoe kan er nou brand zijn ontstaan? De stal is pas zeven jaar oud en voldoet aan de strengste eisen voor brandveiligheid en –alarmering. Temperatuurbewaking, een aluminium plafond bekleed met glaswol, betonnen muren, brandwerende deuren en ga zo maar door; als brandweerman wist hij precies wat er nodig was en had hij rond de bouw niets aan het toeval overgelaten.

Emotionele klap

Dankzij deze uitvoerige voorzorgsmaatregelen en razendsnel ingrijpen van zijn brandweercollega’s is de brand binnen een paar uur onder controle en blijft de stal op wat rook- en roetschade na gespaard. De emotionele klap komt de volgende dag. Na overleg met de dierenarts en de Nederlandse Voedsel- en Warenautoriteit hoort Henk dat de leghennen van wie een groot deel de brand heeft overleefd, moeten worden geruimd. Hennen van twintig weken oud die door een collega-pluimveehouder met liefde waren opgefokt en bij de familie Stals net hun eerste eieren hadden gelegd. Ze hebben teveel rook binnengekregen en zijn door de warmteontwikkeling in de stal dermate gewond geraakt dat het beter is om ze te laten inslapen.

Bijna een jaar later staat deze dag bij de gebroeders Stals nog als een gitzwarte herinnering op het netvlies. Henk weet één ding zeker: “Dit wil ik nooit meer meemaken. Het beeld van de dode hennen. Mijn brandweercollega’s die een week later op de kazerne vertelden hoe het in de stal was geweest. De hele nasleep. Je hebt een planning gemaakt met je bedrijf en van het ene op het andere manier kun je opnieuw beginnen.”

Als ik dit systeem ruim een jaar geleden had gehad, was er niet eens brand ontstaan"

Nieuwste innovatie

Om dit emotionele leed niet nog een keer te hoeven meemaken, heeft de pluimveehouder de forse veiligheidsmaatregelen in zijn bedrijf nóg verder uitgebreid. Ter preventie gooit Henk nu een nieuw wapen in de strijd. Het Nederlands Meetinstituut test in zijn bedrijf voor het eerst op grote schaal een zogeheten aspiratiesysteem. Een nieuwe techniek, ontwikkeld door het Belgische Elotec, om brand in een zo vroeg mogelijk stadium te voorkomen. Het systeem inspecteert de lucht in de stal continu op de eventuele aanwezigheid van roetdeeltjes. “Bij de geringste afwijking, bijvoorbeeld als er kortsluiting ontstaat en er nog geen sprake is van brand, volgt er gelijk een alarmmelding. Op die manier kunnen we al ingrijpen voordat er brand ontstaat. Voorkomen is namelijk altijd beter dan genezen”, weet de brandweercommandant uit ervaring.

Boeren van Nederweert

Met hun inspanningen staan Henk en Marc Stals natuurlijk niet alleen. De broers zijn aangesloten bij de Vereniging Boeren van Nederweert. De stallen van deze 27 agrariërs voldoen aan de strengste wettelijke normen voor brandveiligheid en -preventie. Denk aan speciale temperatuuralarmering, brandwerende deuren en isolatie, en periodieke keuringen van brandblussers en elektronica. Het nieuwe aspiratiesysteem, dat nu bij Stals getest en verder verfijnd wordt, kan in elke stal eenvoudig worden toegepast. Henk weet het vrijwel zeker: “Als ik dit systeem ruim een jaar geleden had gehad, was er niet eens brand ontstaan. Wanneer er een brandmelding komt omdat de temperatuur oploopt, ben je namelijk vaak al te laat.”

Realisme

Toch is Henk Stals ook realistisch. Hoe omvangrijk het pakket aan investeringen ook is: in geen enkel bedrijf en geen enkele branche zijn calamiteiten volledig uit te sluiten. “Het is heel simpel: als er nooit brand zou uitbreken, was er ook geen brandweer nodig. Geloof me: begaan met onze onderneming, onze familie en onze dieren doen we er alles aan om brand te voorkomen. Uit ervaring kan ik zeggen: dit gun ik niemand.”